Nie sposób nie zauważyć, że klimat w którym żyjemy się zmienia, a środowisko naturalne ulega degradacji. Z tego powodu Unia Europejska przyjęła plan działania na rzecz zrównoważonej gospodarki zwany Europejskim Zielonym Ładem. Według planu do 2050 roku gospodarka UE ma osiągnąć zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto. Na osiągnięcie tego celu Unia poświęci ogromne środki, które w części mają sfinansować „falę renowacji”. Zakłada ona budowę nowych infrastruktur oraz przebudowę tych już istniejących w taki sposób, aby były odporne na niszczące działania klimatu, a dodatkowo przyczyniały się do zmniejszenia śladu węglowego. Polska przeznaczy na rozwój zielonej energii z unijnego Funduszu Odbudowy łącznie 6,3 miliardy euro. Środki z Krajowego Planu Odbudowy mają służyć m.in. walce ze smogiem oraz zwiększaniu dostępu do niskoemisyjnego, przyjaznego środowisku transportu, w tym poprawie konkurencyjności kolei (zob. relacja z konsultacji Krajowego Planu Odbudowy). Wydatkowaniu środków publicznych na taką skalę zawsze towarzyszy ryzyko korupcji. To właśnie tutaj do gry wchodzi Pakt Uczciwości.
W niektórych państwach już teraz, dzięki europejskiemu pilotażowi Paktu Uczciwości, monitorowane są inwestycje istotne z punktu widzenia zmian klimatycznych. Jedną z nich jest budowa systemu kanałów przeciwpowodziowych w Atenach. W stolicy Grecji ulewne deszcze pojawiające się w zimie powodują zalania, których skutkiem są nie tylko poważne zniszczenia, ale i śmierć ludzi. Nowy system kanałów budowany jest w dwóch najbardziej narażonych częściach miasta i ma chronić około 30 tysięcy Ateńczyków. Kolejną inwestycją monitorowaną w ramach Paktu Uczciwości, która ma zapobiegać powodziom jest budowa zbiornika przeciwpowodziowego u zbiegu rzek Cisy i Túr na Węgrzech. Zbiornik retencyjny nie tylko będzie chronił około 130 tysięcy osób mieszkających w tym regionie, ale także przyczyni się do zachowania środowiska naturalnego, rewitalizacji zaopatrzenia ekosystemu w wodę i ochrony kilku zagrożonych gatunków zwierząt. Inną jeszcze inwestycją, która służy ochronie środowiska i jednocześnie została objęta paktem, jest renowacja systemów energetycznych w dwóch słoweńskich szpitalach. Ma ona na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, co jest kluczowe dla spowolnienia postępującego ocieplenia klimatu.
W trakcie monitorowania prac na linii kolejowej nr 1 na odcinku Częstochowa – Zawiercie uważnie przyglądamy się kwestiom środowiskowym. Zwracamy szczególną uwagę na incydenty związane z dewastacją przyrody chronionej w trakcie realizacji robot budowlanych (zob. korespondencja ws. Myszkowa). Ochrona przyrody i dbanie o jak najlepszy stan środowiska naturalnego jest wspólną sprawą nas wszystkich. Społeczny monitoring „zielonych” zamówień pozwoli nie tylko ochronić je przed nadużyciami finansowymi, ale też podjąć działania dążące do poprawy trudnej sytuacji klimatycznej.
Źródło: Transparency International, Go Clean to Go Green – How Civic Oversight in Public Contracting Can Help Reach EU Climate