Podczas konferencji 14 grudnia w Bukareszcie przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych podsumowali pierwsze dwa lata wdrażania pilotażowego programu paktu uczciwości w Europie. Udział wzięli członkowie Komisji Europejskiej, Transparency International, a także przedstawiciele instytucji zamawiających, organizacji społecznych z jedenastu europejskich krajów oraz wykonawca z Polski.
– Te dwa lata wdrażania pilotażowego programu, choć w wielu krajach jest on w dość wczesnym stadium, już teraz pokazały że działanie monitora społecznego zwiększa szansę na wykrycie nieprawidłowości w ofertach, które mogłyby ograniczyć liczbę oferentów i tym samym zwiększyć koszt realizacji inwestycji. Im więcej oferentów, tym większa szansa na otrzymanie dobrego produktu. – mówiła podczas otwarcia Vittoria Alliata di Villafranca, dyrektorka Administrative Capacity Bulding and Programme Implementation II, DG Regional and Urban Policy, Komisja Europejska.
Podkreślała również, że wspólne zaangażowanie w projekt poprawia komunikację i zwiększa zaufanie pomiędzy wykonawcą, zainteresowanymi stronami i opinią publiczną.
Pakt uczciwości jako element wiążący oferenta
Swoimi doświadczeniami podzielili się Włosi (TI Włochy i Regione Autonoma della Sardegna), którym w 2012 r. udało się wprowadzić zapisy dotyczące paktu uczciwości do obowiązującego prawa antykorupcyjnego. Instytucja zamawiająca może wymagać od oferenta uwzględnienia w swoich dokumentach mi.in. podpisania Paktu Uczciwości. Niezastosowanie się do tych wymogów może skutkować wyłączeniem oferenta.
Aktualnie 69 na 111 stolic włoskich prowincji (tj. 62%) oraz 95 na 111 prowincji (85%) stosuje pakt uczciwości w swoich zamówieniach publicznych. Jest to bardziej okrojona wersja paktu uczciwości, w której nie ma obowiązku włączania monitora społecznego, a monitoring skupia się na etapie wyłaniania wykonawcy
Obecnie wraz z wprowadzeniem pilotażowego programu, do monitorowania wybranych zamówień stosuje się bardziej rozbudowaną wersję paktu uczciwości. Mimo, iż wciąż wymaga to bardzo szczegółowych wskazówek dotyczących wdrażania, to wcześniejsze stosowanie ograniczonej wersji pozwoliło na zapoznanie opinii publicznej z tematem i stworzenie szerokiej literatury prawnej.
Polscy partnerzy
W konferencji wzięli udział również Polscy przedstawiciele stron zaangażowanych w pakt uczciwości. Joanna Nowak, prawniczka ze spółki ZUE (wykonawcy inwestycji) oraz Renata Krok, menedżerka projektu w PKP PLK – instytucji zamawiającej. Partnera społecznego, czyli Fundację im. Stefana Batorego reprezentowali Grzegorz Makowski i Marcin Waszak.
– Pakt Uczciwości, jest zgodny z polityką antykorupcyjną naszej firmy – mówiła Renata Krok z PKP PLK – Zabezpiecza zarówno interesy PKP PLK jak i Zamawiającego – nie tylko w zakresie wewnętrznej przejrzystości, ale także w odniesieniu do wszystkich niechcianych działań podmiotów zewnętrznych uczestniczących w procesach inwestycyjnych. Podkreślała również, że bardzo docenia działania Fundacji Batorego, na etapie przetargu. Dzięki wiedzy konsultantów merytorycznych wspierających Instytucję Kontraktującą na etapie oceny ofert, ale także na etapie rozpatrywania odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, udało się podpisać umowę na realizację inwestycji w terminie. Z kolei Joanna Nowak reprezentująca Wykonawcę opowiedziała o dobrych praktykach w zakresie tworzenia wewnętrznej polityki ochrony sygnalistów w firmie przy wparciu Partnera Społecznego. Wyraziła przy tym nadzieję, że dalsza współpraca w ramach paktu uczciwości będzie pozytywnie wpływać na system kontroli wewnętrznej oraz ład korporacyjny spółki.
Po zakończeniu części plenarnej odbyły się cztery sesje warsztatowe poświęcone dotychczasowym doświadczeniom z wdrażania paktów uczciwości w Bułgarii i na Węgrzech, angażowaniu lokalnej społeczności w działania monitorujące, regulowaniu paktów uczciwości w prawie zamówień publicznych oraz upublicznianiu i wykorzystywaniu otwartych danych na temat przetargów.
Film zrealizowany we Włoszech na temat Paktu Uczciwości wdrażanego w parku archeologicznym w Sybaris
Prezentacje ze spotkania (eng):
Opening_Session_VAV speaking points
Session 1- DG Regio presentation
Session 2 – Contract Manager PKP Polskie Linie_Renata_Krok
Session 2 -ARST_Anna_Vespa
Session3_Building_public_trust
Session3_IP in Law_Chiara Putaturo
Session3_IP_and_law_Region Sardinia
Session3_Open_data_digiwhist_171214
Session3_Open_data_OpenCoesione
Session3_Sharing_lessons_from_IP_experience-TI-HU&BG
