Polecamy publikację Korupcja a rynek zamówień publicznych – jak ją rozumieć, jak mierzyć? autorstwa Grzegorza Makowskiego, eksperta forumIdei Fundacji Batorego.
Artykuł przybliża korupcję w zamówieniach publicznych w wymiarze Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji, wyjaśnia czemu to właśnie rynek zamówień jest szczególnie narażony na nadużycia, przedstawia znamiona korupcji, a także opisuje narzędzie jakim jest Barometr Ryzyka Nadużyć.
Polecamy publikację Grzegorza Makowskiego, eksperta forumIdei Fundacji Batorego, Jak ograniczyć ryzyko nadużyć w zamówieniach publicznych? Najważniejsze ustalenia i postulaty na podstawie Barometru Ryzyka Nadużyć w Zamówieniach Publicznych.
Autor przedstawia Barometr Ryzyka Nadużyć oraz na jego podstawie opisuje najważniejsze ustalenia dotyczące rynku zamówień publicznych, a także rekomendacje, których realizacja mogłaby uczynić ten obszar bardziej konkurencyjnym i przejrzystym, jak również mniej podatnym na korupcję i inne nadużycia.
Polecamy artykuł Grzegorza Makowskiego, eksperta Fundacji Stefana Batorego, Partycypacja ekstremalna, czyli udział obywateli w decyzjach dotyczących zamówień publicznych − na przykładzie pilotażu Paktów Uczciwości, który ukazał się w pracy zbiorowej Sfera publiczna w Polsce i jej współczesne konteksty (red. Jolanta Arcimowicz, Kaja Gadowska).
Autor przedstawia teoretyczno-historyczny rys społeczeństwa obywatelskiego, bez którego, jak podkreśla, współczesne myślenie o partycypacji, a także wprowadzane rozwiązania nigdy by nie powstały. Jednym z takich rozwiązań jest mechanizm paktów uczciwości. Z publikacji dowiecie się więcej o założeniach paktów, o początkach ich wprowadzania na świecie, czemu początkowo nosiły nazwę „Island of Integrity”, a także o pierwszych próbach wprowadzenia ich w Polsce. Poznacie także doświadczenia i refleksje dotyczące polskiego pilotażu Paktu Uczciwości w latach 2015-2021.
We recommend the article of Grzegorz Makowski, an expert of the Stefan Batory Foundation, Extreme Participation: Citizens’ Involvement in Public Procurement Decisions. The Example of Piloting Integrity Pacts in the European Union, which first appeared in the collective publication Public Sphere in Poland and Its Contemporary Contexts (edited by Jolanta Arcimowicz and Kaja Gadowska).
The author presents a theoretical and historical outline of civil society, without which, as he emphasizes, contemporary thinking about civic participation, as well as the implemented solutions, would never have arisen. One of such solutions is the mechanism of the Integrity Pacts. From the publication, you will learn more about the goals of the pacts, about the beginnings of their introduction in the world, why were they originally called the „Island of Integrity”, and about the first attempts to introduce them in Poland. You will also learn about the experiences and reflections on the Polish pilot of the Integrity Pact in 2015 – 2021.
Korupcja przybiera różne formy – od konfliktów interesów przy udzielaniu zamówień publicznych po nieuzasadniony wpływ biznesu na politykę, od łapówek po korzystanie z prywatnych koneksji przy dostępie do usług publicznych.
Globalny Barometr Korupcji dla państw Unii Europejskiej, opublikowany przez Transparency International, pokazuje w jaki sposób obywatele państw członkowskich postrzegają problem korupcji. Wyniki prezentowane w Barometrze uzyskane zostały dzięki badaniu sondażowemu, w którym udział wzięło ponad 400 tysięcy osób z 27 państw wspólnoty.
Wyniki badania pokazują, że zdaniem prawie jednej trzeciej Europejczyków, korupcja nasiliła się w przeciągu ostatniego roku. Jednocześnie, niemalże połowa uważa, że ich rząd źle radzi sobie ze zwalczeniem korupcji. Około trzech na dziesięciu respondentów przyznało, że korzysta z prywatnych koneksji lub wręcza łapówki w celu uzyskania dostępu do usług publicznych takich jak opieka medyczna.
W krajach Unii panuje również powszechne zaniepokojenie bliskimi relacjami pomiędzy biznesem a polityką – ponad połowa Europejczyków jest przekonana, że ich rząd kieruje się interesem wąskich, wpływowych grup, a prawie połowa uważa, że potrzeby zwykłych obywateli nie są brane pod uwagę przez rządzących. Większość respondentów wątpi także w to, że rządowe kontrakty są przydzielane w sposób konkurencyjny, a są zdania, że decyzje o zakupach towarów i usług często podejmowane są w oparciu o prywatne koneksje i łapówki. Europejczycy nie ocenili najlepiej także działań swoich rządów w trakcie pandemii – jedynie około czterech na dziesięć osób uważa, że były one transparentne.
Choć przedstawione dane są niepokojące i nie napawają optymizmem, warto dodać, że prawie dwie trzecie osób w Unii Europejskiej wierzy, że zwykli obywatele mogą mieć wpływ na powstrzymanie korupcji.
Powstała międzynarodowa koalicja organizacji pozarządowych i specjalistów z całej Europy, Open Procurement EU, której celem jest realizacja wizji jednolitego, otwartego i przyjaznego rynku zamówień publicznych, gdzie środki wydawane są w sposób otwarty i uczciwy. Koalicja opowiada się za otwartym dostępem do danych podczas całego procesu udzielania zamówień przez rządy państw członkowskich Unii Europejskiej – od planowania, przez przetargi i przyznawanie kontraktów, aż po ich realizację.
Na rozpoczęcie swojej działalności, Open Procurement EU sporządziło analizę dotyczącą planów wydatkowania środków z europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, w ramach którego udzielone zostaną pożyczki i dotacje w wysokości 672,5 mld euro w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków pandemii koronawirusa w Europie.
W analizie zbadano plany wydatkowania środków przez 22 państwa Unii Europejskiej. Wynika z niej, że chociaż dwie trzecie państw zobowiązało się do proaktywnego publikowania informacji o wdrażaniu Instrumentu, to tylko jedno z nich (Cypr) faktycznie uwzględniło udostępnianie otwartych danych na temat swoich wydatków. Jednocześnie, zaledwie jedno państwo (Szwecja) zobowiązało się do publikowania sprawozdań z audytu i sprawozdań do Komisji Europejskiej, a tylko dwa kraje (Bułgaria i Rumunia) zobowiązały się do opublikowania pełnych informacji o ostatecznych odbiorcach środków. Aż siedem państw, w tym Polska, nie zobowiązało się do przestrzegania jakichkolwiek wymogów dotyczących transparentności w wydatkowaniu pieniędzy pochodzących z Instrumentu.
Polecamy nową publikację Transparency International Ochrona inwestycji finansowanych przez UE w ramach Paktów Uczciwości.
Jest to przewodnik dla decydentów po wspólnym monitorowaniu zamówień publicznych, który przybliża ideę Paktu Uczciwości, a także przedstawia korzyści wynikające z jego wprowadzenia. Publikacja dostarcza odpowiedzi na pytania, jakie inwestycje warto objąć paktem, kiedy najlepiej rozpocząć monitoring, jak długo trwa, jakie mogą być jego koszty oraz jakie istnieją możliwości finansowania. Przybliża także jakie organizacje mogą prowadzić monitoring i w jaki sposób powinny zostać wybrane.
19 maja 2021 roku PKP PLK S.A. poinformowała Fundację o wypowiedzeniu Umowy Inżynierowi Projektu na pełnienie nadzoru inżynierskiego. 21 maja Fundacja zwróciła się do Zamawiającego z prośbą o udostępnienie treści wypowiedzenia oraz o udzielenie odpowiedzi na pytania związane z zaistniałą sytuacją. Spółka odpowiedziała 28 maja. Fundacja zwróciła się do Zamawiającego z kolejnymi pytaniami 9 czerwca, na które odpowiedział 17 oraz 23 czerwca. W dniu 16 lipca Fundacja zwróciła się do PKP PLK S.A. z prośbą o udostępnienie treści wypowiedzenia umowy, które złożył Inżynier Projektu oraz istotnej korespondencji, a także zadała kolejne pytania w tej sprawie. Spółka odpowiedziała 29 lipca.
Trzy Dyrekcje Generalne Komisji Europejskiej – do spraw Polityki Regionalnej (DG REGIO), Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL) oraz Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa (DG MARE) przygotowały wspólną strategię zwalczania nadużyć finansowych dla zarządzania dzielonego i pośredniego. W strategii wymienione są między innymi pakty uczciwości.
Publikacja Transparency International przedstawia pięć zasad, które mogą pomóc organizacjom w zrozumieniu, przeanalizowaniu i ewentualnym dostosowaniu istniejących mechanizmów antykorupcyjnych, aby skuteczniej angażowały obywateli w walkę z korupcją.
Projekt finansowany przez Komisję Europejską. Za treść strony odpowiada Fundacja im. Stefana Batorego. W żadnym stopniu nie odzwierciedla ona oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
